Emin Nedret İşli tarafından derlenmiş, “Âdâb-ı Taâm”* adlı kitaptan yaptığımız alıntılara bu ay Selanikli Ahmed Tevfik imzalı “Çocuklara Nezâket Dersleri” adlı 1912 tarihli kitaptan “İkinci ders: Yemekte” adlı bölümden “Sofrada” başlığını alıntılayarak devam ediyoruz. Yıl 2020. Hepimiz çocuklarımıza yemek esnasında uymaları gereken görgü kuralları hakkında bilgiler veriyor, dikkat etmeleri gereken kuralları öğretmeye çalışıyoruz. Selanikli Ahmed Tevfik’in yazdığı metinden görüldüğü üzere; aynı kaygı 1912’de de mevcutmuş. Bakın o yıllarda çocuklara yönelik sofralarda uymaları yönünde hangi nezâket kuralları öğütlenmiş… 

Emin Nedret’in “Âdâb-ı Taâm” adlı kitabındaki şekliyle aktarıyoruz:

Sofrada:

• Baba veya anne sofraya gelmeden veya müsaade etmeden oturmamalı. Eller, tırnaklar temiz olmalı. Bir şey aramamalı.
• Havluyu, peçeteyi takılmayı unutmamalı. Çorbayı kaşıkla yemeli. Üzerine dökmemeli. Sıcak ise yanındakilerin yüzlerine sıçratmadan yavaşça üflemeli. Çok acele yememeli. Ağız dolu iken lâkırdı söylememeli. Ağzını silmeden hiçbir şey içmemeli. Dirsekleri sofraya Dayamalı. Yalnız eller sofrada olmalı. Her işi yemekten evvel bitirmeli. Yemekte dışarıya çıkmamalı.
• Yemek yerken bir şey aramamalı. Eğer lâzım olursa “Rica ederim” ve aldıktan sonra da “Teşekkür ederim” demeli.
• Yemekte “Bu yemekleri sevmem” ve yâhûd “Bu yemek güzeldir. Daha isterim” dememeli. Baba ve annenin teklîfini beklemeli. Dâvet olunmadan lâkırdıya karışmamalı. İskemlede oturursa sallanmamalı. Yemek takımları ile oynamamalı. Ekmeği diş ile kesmemeli. Pek fenâdır. Yemek nihayetinde müsade almadan kalkmamalı. Yemek kablosunu yerine bırakmalı. Gürültüsüzce çıkmalı.
• Hülâsa, yemekte daima baba ve anneye karşı nezâketsiz bir hareket etmemeli. Nefret edilecek hâllerde bulunmamalı.

İşte böyle sevgili dostlar…

Mutfağımızın, yemek kültürümüzün bir tarihi var ve her daim feyz aldığımız bu tarih, lezzetleri kadar ilginç bilgileri de ihtiva ediyor. 1912 tarihinde, Üsküp: Sanayi Mektebi Matbaası tarafından basılmış kitaptan okuduğunuz bu satırlar gibi… 

Bir sonraki blog yazımızda buluşmak üzere, sıhhat ve afiyetle kalın. 

* Emin Nedret İşli / Âdâb-I Taâm / ruhun gıdası kitaplar / 2018